Bilgisayarınızın Garantisi

İstek üzerine bu yazımız bilgisayarınızın garantisi üzerine olacak. 

Hangi marka cihaz alırsanız alın, cihazınızın en az iki yıl garantisi vardır. Bu garanti cihazın üretim hatalarına karşı size verilen garantidir. Yani her ne kadar siz cihazın her hatasının garanti altında olduğunu düşünseniz de, hangi üretici olursa olsun cihazın her arızasını garanti altında değerlendirmeyebiliyor.

Cihazın arızasının değerlendirilmesinde yapılacak temel bir işlem vardır, bu da o cihazın içindeki sabit diski çıkartıp başka bir disk takıp aynı arızayı verip vermediğini kontrol etmektir. Eğer yeni sabit disk takıldığında cihaz aynı hatayı vermiyorsa hata ya sabit diskte ya da yazılımdadır. 

Sabit disk hataları en kolay anlaşılan hatalardan olduğu için hızlıca giderilir. Ancak eğer sorun yazılımdaysa, sakın unutmayın, bu tamamen garanti dışı bir konudur. Eğer yazılım arızası varsa, cihazı teslim ettiğiniz servis size cihazı geri verebilir ve sizin gidermenizi bekler, ya da isterseniz kendileri de giderebilir. Her iki durumda da arızanın giderilmesi sizin sorumluluğunuzdur. Siz arızanın donanım olduğuna inanıyorsunuzdur belki, ama servis açısından yazılım-donanım ayırımı yapılması gayet kolaydır, dolayısıyla servis "yazılım" diyerek geri gönderiyorsa, tartışmadan kabullenin.

İkinci büyük sorun cihazın ısınması üzerinedir. Bu noktada da şunu unutmayın, eğer hızlı bir cihaz alıp oyun oynuyorsanız, veya alabileceğiniz en ucuz bilgisayarı alıyorsanız, cihazın ısınması normaldir. Isınmanın temel sebebi gayet fazla ısı üreten minik bir silikon parçasını dar ve kapalı bir kutunun içine koyulmasıdır. Eğer fazla ısınmayan bir bilgisayarınız olsun istiyorsanız:

• En yeni işlemciye sahip, en gelişmiş bilgisayardan uzak durun. "En yeni işlemci" dediğiniz aynı büyüklükteki silikon parçasının içine bir önceki versiyondan çok daha fazla elektronik tıkılmasıdır. Bunlar da çalışırken daha fazla ısı üretecekleri için cihazın ısınmasına sebep olacaklardır.
• En ince bilgisayarlardan uzak durun. Bu cihazların soğutma için fazla imkanları olmadığından daha fazla ısınırlar.
• Cihazı masa üzerinde kullanın, kucağınıza aldığınız an cihaz daha fazla ısınacaktır. Unutmayın bu cihazın adı "laptop" değil "notebook", yani dizüstü değil, taşınabilir bilgisayar.
• Cihazınızda masaüstü bilgisayarlarla yapılacak herşeyi yapabileceğinizi sanmayın, çünkü masaüstü cihazlar neredeyse bir karış büyüklükte fanlara sahiptir, soğutulmaları daha kolaydır.
• Genelde alt katmandaki cihazlardan uzak durun çünkü bunların tasarımları ısıyı yeterli derecede dağıtabilecek kapasitede olmayabilir.

Siz ne kadar uğraşırsanız uğraşın, cihaz gene de ısınıyor olabilir, bu da aslında ciddi bir sorun değildir. Cihaz eğer ısındıktan sonra kendini kapatıyorsa bu bir problemdir. Eğer kendiliğinden kapanmıyorsa bu bir arıza bile kabul edilmeyebilir, gittiğiniz servise kızmayın. Ayrıca eğer cihazın fanı temizlendikten sonra ısınma problemi ortadan kalkabilir ve unutmayın, fan temizliği cihazın kullanımına bağlı olarak ortaya çıkan bir problemin giderilmesi olduğu için garanti kapsamında değerlendirilmeyebilir.

Bir diğer sorunumuz sabit disk arızaları üzerine olacak. Kanuna göre, cihazınızın içindeki verilerden siz sorumlusunuz. Yani cihazın içindeki veriler kaybolduğu için cihazın üreticisini ya da servisini suçlayamazsınız. Bu sebepten de devamlı yedek almak zorundasınız. Hatta arıza sebebi her ne olursa olsun cihazınızı servise göndermeden önce yedeklerinizi almış olmanız gerekiyor, çünkü cihazınızı ekranını sildirmek için bile servise vermiş olsanız servis cihazın sabit diskini formatlayıp size geri verebilir, burada iddia edebileceğiniz bir hak yok, servisin kanuni yetkileri arasında cihazı formatlamak da var. Ancak sabit disk arızalarından sonra servis cihazı ilk hali ile size geri verdiğinde sizden formatlama bedeli alamaz.

Son olarak batarya problemlerini ele alacağız. Bir cihazın bataryası sizin bu bataryayı nasıl kullandığınıza bağlı olarak beş sene de dayanabilir, üç ay da. Bu sebepten de garanti süresi içerisindeki cihazınızın bataryası artık uzun süre gitmiyorsa servis sizden ücret alabilir, haberiniz olsun. Ancak şunu unutmayın, teknik olarak ilk aldığınız gün üç saat giden batarya bir sene sonra bir saat gidiyorsa bu bir problem değildir, ancak batarya fişten çekince hemen kapatıyorsa bunun sizin kullanımınızla alakası yoktur, garanti altında değişmesi gerekir.

Kapatırken bir uyarı, notebook bilgisayarların hepsi yurtdışında üretildiği için bir kısmı legal, bir kısmı da illegal yollarla ülkeye giriyor, dolayısıyla fiyatı ucuz diye illegal yollardan gelen bir cihazı satın alıyorsanız, garanti konusunda da aynı illegal işlemlerle başbaşa kalabilirsiniz, bunun için dikkatli olmanızda fayda var. Ucuz etin yahnisini unutmayın...

Solid State (Katı Hal) Hibrid Sürücü

Temelde taşınabilir bilgisayarlar için kullanılan sabit disk sürücüleri iki gruba ayırıyoruz:

·         Geleneksel, dönen manyetik disklerin üzerine kayıt yapıp okuyan sabit disk sürücüler,

·         Dönen ya da manyetik özelliği olmayan ve bilgiyi USB sürücü benzeri elektronik olarak saklayan Solid State Drive (SSD – Katı Hal Sürücüler).

Normalde piyasadan aldığımız yüksek kapasiteli sabit disk sürücülerin neredeyse tamamı geleneksel sürücülerdir. Bu sürücülerin çalışma prensibi manyetik disklerin üzerine bilgiyi kaydedip sonra da gerektiğinde bu bilginin okunmasına dayanır. Bu sebepten manyetik disk üzerindeki bir alana ne kadar çok bilgi yazmayı becerirsek diskin kapasitesi o kadar artar. Her geçen sene sabit disk kapasitelerinin artabilmesinin ardındaki sebep budur. Ancak fazla bilgi yazdığımız zaman yazdığımız bilgiyi dönen diskin üzerinde bulup okumamız da uzun sürmeye başlar. Bunun çözümü de diski daha hızlı döndürmekten geçer. Dolayısıyla geleneksel sabit disk satın alırken dikkat edilecek iki ana faktör diskin kapasitesi (GB veya TB ile ölçülür) ve diskin dönüş hızıdır (rpm ile ölçülür).

Kullandığımız uygulamalar eğer sabit diske hızlı erişim gerektiriyorsa geleneksel, manyetik temelli diskler hız ihtiyacımızı karşılamayabilir. O zaman da seçeneğimiz SSD sürücülerdir. SSD sürücülerin dönen bir diski ve bunu okumak için hareket eden bir kafası yoktur. Bilgi elektronik olarak saklandığı için (silikon bir çip üzerinde) bilgiye ulaşım neredeyse hiç zaman almaz. Bu nedenle SSD sürücüler geleneksel sürücülere göre çok yüksek hıza sahiptirler. Ama SSD sürücülerin hafızaları çok pahalı olduğu için bu hafızanın yüksek hacimde bulunması da çok pahalı olacaktır. Bu sebeple SSD sürücülerin kapasitesi geleneksel sürücülerin kapasitesinin çok altındadır.

Solid State Hibrid Sürücü ise bu iki özelliği birlikte kullanmayı amaçlayan bir teknoloji içerir. Bu sürücünün temeli geleneksek, dönen manyetik disklerden oluşan bir teknolojidir. Bu teknolojinin faydası disk kapasitesinin SSD sürücülere oranla çok daha yüksek olabilmesidir. Ama bunun yanında aynı disk içerisinde bir de SSD sürücü vardır. Bu SSD sürücünün kapasitesi piyasada satılan SSD sürücülerin kapasitelerinden çok daha azdır. Ancak bu sürücünün görevi tüm verinin değil kullanıcının sıkça ihtiyaç duyduğu verilerin bu kısımda depolanmasıdır. Dolayısıyla sürücü çok kullanılan verileri SSD kısmında, daha az kullanılan verileri de manyetik disk kısmında saklayarak hem kapasitesi geniş, hem de erişimi hızlı bir sisteme sahip olmamıza yardımcı olur.

Sabit diske ulaşım normal kullanıcılar için genelde açılış anında önemlidir. Çoğu zaman mesela bir yazı yazarken ya da bir işlem tablosu üzerinde çalışırken bilgisayarımız sabit diske neredeyse sadece üzerinde çalıştıklarımızı saklama aşamasında gerek duyar. Ancak bu programları açarken geçen süre programların manyetik diskte mi yoksa SSD’de mi saklandığına bağlı olarak değişebilir. Bu sebeple hibrid diskler sık kullanılan programları SSD kısmında tutarak programların hızlı açılmasını sağlar. Buna karşılık az kullandığımız verileri de manyetik diskte tutulduğundan onlara erişim normal hızdadır, ama disk kapasitemiz yüksektir. Sonuç olarak SSD hibrid diskler hız açısından SSD disklerden daha yavaş, ama manyetik disklerden hızlıdır, kapasite olarak da manyetik disklerden küçük, ama SSD disklerden çok daha büyüktür.

Uyarılar:

·         Bu açıklamalar teknik olarak herkesin anlayabileceği şekilde yazıldığı için konunun uzmanlarına “teknik açıdan tam olarak doğru” gelmeyebilir, hedef “teknik açıdan doğru” ama kolay anlaşılır bir açıklama sağlamaktır.

·         Yukarıda verilen bilgiler 2012 yılının teknolojisini yansıtmaktadır.